Net Zero of Groei?
Hoe België beide kan combineren.
Een blik op het McKinsey 2023 report met een focus op de bouwsector.
Net Zero of Groei?
België op weg naar Net Zero
De rol van de bouwsector
In het kader van het Akkoord van Parijs heeft België zich ertoe verbonden tegen 2050 klimaatneutraal te worden. Door haar hoge bevolkingsdichtheid en sterk geïndustrialiseerde economie, staat België op de 7de plaats in de EU qua CO₂-uitstoot per hoofd van de bevolking.
Het recente rapport van McKinsey & Company onderzoekt hoe België dit doel kan bereiken en tegelijk een groene economische groei kan stimuleren. Het rapport benadrukt de noodzakelijke acties en investeringen in verschillende sectoren en identificeert de kansen voor Belgische bedrijven in de wereldwijde transitie naar net zero.
Als voorstanders van duurzaam bouwen, hebben we de belangrijkste inzichten uit het rapport over de bouwsector samengevat.
België heeft een unieke kans om minder afhankelijk te worden van buitenlandse energie. Momenteel produceert het land slechts 5 % van zijn energie zelf, maar door een net-zero strategie kan dit cijfer stijgen tot 50 %.
De sleutelfactoren :
- Uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen (zonne- en windenergie)
- Energie-efficiëntiemaatregelen in alle sectoren
De noodzakelijke transformaties
Om de klimaatdoelstellingen te halen, moet bijna de volledige Belgische vastgoedsector een grondige energie-upgrade ondergaan: 5,5 miljoen gebouwen van de 5,7 miljoen bestaande gebouwen moeten een A-label energieprestatiecertificaat behalen. Hoe realiseren we dit?
- Diepgaande energierenovaties
- Nieuwbouw & heropbouw
- Afscheid nemen van fossiele brandstoffen
Diepgaande energie-retrofits, die het energieverbruik met 60% of meer verminderen, zijn van cruciaal belang. Deze verbeteringen omvatten betere isolatie, de toepassing van warmtepomptechnologie en de uitbreiding van stadsverwarmingssystemen. Dit is echter een complexe uitdaging vanwege de oudere, grotere en minder goed geïsoleerde gebouwen in België en de historische stadscentra.
Belangrijke doelstellingen tegen 2030:
- 30% van de gebouwen moet hoogwaardig geïsoleerd zijn
- 20% moet uitgerust zijn met een warmtepomp
Om deze doelstellingen te halen, zou de markt voor energie-retrofits kunnen verdubbelen, terwijl het tempo van grondige renovaties 25 keer zo hoog zou moeten worden, van 10.000 gebouwen per jaar nu tot 250.000 in 2030.
Deze transformatie vereist:
🔹 Grote vraag naar bouwmaterialen en geschoolde arbeidskrachten
🔹 Innovaties in duurzame, efficiënte en kosteneffectieve bouwmethoden
🔹 Onmiddellijke aanpassing van opleidings- en onderwijsprogramma’s
€415 miljard: Dit is de investering die nodig is om klimaatneutraliteit te bereiken.
Volgens de analyse van McKinsey vergt het bereiken van netto nul een extra investering van ongeveer 415 miljard euro, waarvan gebouwen en energie het grootste deel voor hun rekening nemen.
Verdeling van de investeringskosten :
- 45%: door huishoudens (woningen en renovaties)
- 40%: door bedrijven
- 15%: door infrastructuurleveranciers (energie, transport, industrie)
De transitie is dringend, de investering is enorm, maar de impact zal revolutionair zijn.
Zal België deze kans grijpen om de toekomst te bouwen?
Actieplan voor gebouwen: de transitie naar energiezuinige en emissiearme woningen
Een van de vijf belangrijkste actiepunten op weg naar net zero, zoals geïdentificeerd door McKinsey, is de overgang van Belgische huishoudens naar energiezuinige, emissiearme gebouwen op een haalbare en betaalbare manier.
- Deze uitdaging kent echter twee grote obstakels:
De schaal van de noodzakelijke renovaties, heropbouw en nieuwbouw. - De aanzienlijke investeringen die huishoudens moeten doen om deze transformatie te financieren.
België moet de diepgaande energierenovaties 25 keer versnellen om ervoor te zorgen dat de volledige gebouwenvoorraad tegen 2050 een A-label energieprestatiecertificaat behaalt.
Meerdere instrumenten kunnen deze overgang versnellen:
Groene groeikansen benutten: investeren in diepgaande energierenovaties
De wereldwijde duurzaamheidsverschuiving is niet alleen een uitdaging, maar ook een enorme economische kans. Voor België betekent dit inspelen op de groeiende markt voor gebouwrenovaties en -heropbouw.
Europese vraag groeit sterk: In heel Europa moeten gebouwen worden gerenoveerd, herbouwd of vervangen om de net-zero doelstellingen te halen.
-
- Een markt van 400 miljard euro: In België alleen vertegenwoordigt de energierenovatiemarkt een gecumuleerde investering van 400 miljard euro tussen 2023 en 2050, waarvan 210 miljard aan nieuwe investeringen.
- Een bloeiende sector: Tussen 2030 en 2050 zou de Belgische renovatiemarkt 16 miljard euro per jaar kunnen bereiken, wat een nieuwe groeisector creëert voor bedrijven die zich specialiseren in energie-efficiënte renovaties.
Belangrijkste inzichten uit het McKinsey-rapport over gebouwen
- 240 miljoen gebouwen in Europa (waaronder 5,5 miljoen in België) moeten gerenoveerd of herbouwd worden om de klimaatdoelstellingen voor 2050 te halen.
- Decarbonisatie is complex, met snelle beslissingen nodig om de vele betrokken partijen op één lijn te krijgen.
- Betere isolatie is essentieel en kan de Belgische verwarmingsbehoefte met 2,5 keer verminderen tegen 2050.
- De overgang van fossiele brandstoffen naar elektrificatie, biobrandstoffen en stadsverwarming is cruciaal voor de decarbonisatie van gebouwen.
- Een snelgroeiende markt: De EU-markt voor energierenovaties zal bijna verdubbelen, van 210 miljard euro per jaar nu naar 380 miljard in 2030 – vergelijkbaar met de markt voor elektrische voertuigen.
- Vlaanderen verplicht renovaties, met strengere energieprestatie-eisen voor gebouwen die vanaf 2040 verkocht worden.
Beslissingen over structurele investeringen moeten snel worden genomen – binnen de komende twee jaar – gezien de lange doorlooptijden voor uitvoering.
De urgentie is hoog, de investering is enorm, maar de impact is revolutionair. België heeft een unieke kans om een koploper te worden in duurzaam bouwen – grijpen we die kans?
